Tussendoortje: het verkeer (1)

Ik heb het er vaak over gehad, en nu gaat het er van komen: ik ga al mijn frustraties met betrekking tot het verkeer in Hanoi uitstorten over mijn toetsenbord. Lees en huiver. Voor het gemak maak ik er een top 10 lijst van, te beginnen bij de kleine dingetjes en eindigend met mijn nummer 1 ergernis.

[A] De categorie "rijgedrag"

Ik haat:

10) mensen die alleen aan zichzelf denken

Dit omvat wel haast iedereen in Hanoi, zo lijkt het soms. Wat ik er mee bedoel, is dat "sociaal rijgedrag" hier een contradictio in terminis is. Men geeft elkaar geen centimeter de ruimte, ook al ontregeld dit het hele verkeer en zorgt het voor een kilometer file achter hen. Bijvoorbeeld - de meest voorkomende situatie waarin dit merkbaar is - wanneer een auto uit een oprit of afslag wil invoegen. In plaats van eventjes te stoppen (5 seconden 'ongemak') zodat de auto weg kan rijden en iedereen zijn/haar weg kan vervolgen, blijven mensen stug doorrijden en geven zelfs gas bij zodat ze de auto voorbij kunnen voordat deze zich verplaats. "Ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken" zal wel het stedelijk motto zijn. Vanwege deze onbereidheid de auto wat voorrang te geven (n.b.; 'voorrang geven' is een term die vast nergens in de belachelijk simpele rijexamens genoemd wordt), moet de auto centimeter voor centimeter vooruit rollen, langzaam maar zeker steeds meer weg in beslag nemend en zodoende onstaat er een dikke file. Ondertussen probeert iedereen zich nog steeds langs te auto te wurmen, want zolang er nog genoeg ruimte is om zelf erlangs te kunnen, als het maar nét genoeg voor één scooter, is er natuurlijk geen enkele reden om even deze auto aan de kant te laten gaan. Zelf door kunnen rijden is het allerbelangrijkst.

Het absolute dieptepunt maakte ik laatst mee, toen er een ambulance aankwam met loeiende sirenes en er bijna niemand aan de kant ging, terwijl daar wel degelijk ruimte voor was. Sterker nog, ik zag sommige mensen bij het kruispunt nog kalmpjes oversteken, voor de ambulance af. Ik hoop maar dat ik nooit accute medische hulp nodig heb in Hanoi, want die bereikt me niet binnen een uur.

9) mensen die niet vooruit kijken

Ik weet niet of ik hier wel het juiste werkwoord gebruik. Het is mogelijk dat men wel vooruit kijkt, maar niet vooruit denkt. Of men denkt wel, maar volledig verkeerd - naar mijn mening. Of misschien gedragen de mensen zich zo omdat het ze nu eenmaal niets kan schelen (dit is in alle gevallen van horkengedrag mijn 2e hypothese). Het gedrag dat ik hier bedoel, is het racen naar files. Dit is iets waar ik mij ook in Nederland behoorlijk aan stoor. Stel, enkele kilometers verderop is er een file. Dan hebben we op de snelweg vaak borden met een (lagere) adviessnelheid. Als men even 90 i.p.v. 120 rijdt, kunnen we straks allemaal lekker doorrijden, want tegen de tijd dat je bij het punt komt waar de file was, is deze met enige mazzel al opgelost. Maar nee, ondanks dat wij zo graag klagen over de files, wil iedereen er toch zo snel mogelijk bij zijn. Zo ook hier. Behalve dat men in Hanoi natuurlijk geen borden met een adviessnelheid heeft. Hahaha, het idee alleen al. Borden van alle soorten worden gezien als slechts suggesties; iets met een snelheid erop zou hoogstwaarschijnlijk gewoon genegeerd worden. Even een voorbeeldje van hier: als ik 200m verderop een heleboel mensen zie remmen, rem ik ook alvast. Op die manier kan ik tenminste rustig doorrijden, en hoef ik straks niet (of niet te lang) stil te staan in een groep van tientallen ronkende motoren. Niemand lijkt dit idee echter met mij te delen. Als ik afrem, rijdt iedereen mij op volle snelheid voorbij, zodat ze de file kunnen verlengen. De file groeit als het ware om je heen; terwijl jij langzamer gaat rijden, haast de rest zich voort om maar zo snel mogelijk stil te kunnen gaan staan, en voor je het weet zit je er plots middenin. Sommige mensen denken dit op te kunnen lossen door flink op hun claxon te leunen. Dat brengt mij bij het volgende punt:

8) mensen die onnodig veel claxoneren

Er zijn situaties waarin het geoorloofd is een keertje op die toeter te drukken. Misschien is er inderdaad ruimte om in te halen, als ik aan de kant zou gaan. Of misschien staat mijn richtingaanwijzer nog aan, of valt mijn rugzak open. Dan mag je me dat eventjes laten weten. Is geoorloofd. In 99.9% van de gevallen wanneer ik hier mensen fanatiek hoor toeteren, is dat niet zo'n situatie. Dit zijn de mensen die denken dat wanneer ze claxoneren, of als ze dat maar lang of vaak genoeg doen, al het verkeer voor hen op magische wijze aan de kant zal gaan - ook al is daar geen enkele mogelijkheid toe. Alsof ze Mozes zelve zijn! De ergste gevallen zijn wanneer de straat propvol staat en in feite niemand ergens heen kan, maar de idioot achter je toch denkt dat je er maar mooi overheen moet vliegen, want hij wil erlangs. Het is haast onvoorstelbaar irritant en het heeft helemaal geen nut. Het is zelfs zo dat de meeste Hanoianen inmiddels praktisch doof zijn geworden voor claxons, hetgeen helaas betekent dat wanneer er echt iets is waar je iemand op wilt attenderen, je niemands aandacht krijgt. Misschien is dat ook wel waarom niemand aan de kant ging voor de eerdergenoemde ambulance. Mensen hoorden lawaai en dachten "ja, dus?". Of was het omdat er geen verkeerslichten waren bij die splitsing? Alhoewel, ik betwijfel of dat veel geholpen zou hebben...

7) mensen die denken dat verkeerslichten niet voor hen gelden

Ja, mensen die door rood rijden zijn er overal. In Hanoi gebeurt het echter altijd. De verkeerslichten hier werken met een afteller. Je kunt precies zien hoeveel seconden je nog hebt voordat het licht weer groen/rood wordt. Het maakt alleen niet heel veel uit, want als het licht op rood springt zijn er zat gekken die doorrijden, mits daar genoeg ruimte voor is. Ik bedoel; is het kruisingsvlak nog leeg of grotendeels leeg, dan wordt het licht genegeerd. Constant claxonerend, dat wel natuurlijk - het zou onbeleefd zijn mensen niet te waarschuwen voor je onverantwoord gedrag. Dit op zich is al gevaarlijk genoeg, zou je zeggen, maar het wordt nog veel gevaarlijker wanneer je je bedenkt dat de mensen uit de kruisende richting net zo gek zijn. Is het licht nog niet groen, maar is het kruisingsvlak al (grotendeels) leeg en zijn er slechts een paar seconden over op de klok, dan rijdt men vast aan. Mensen die gaan rijden vóór groen + mensen die niet stoppen bij rood = recept voor chaos en ongelukken.

Wonder boven wonder gaat het meestal goed. Soms zijn de rood-rijders echter wat te laat en komen ze midden in de stroom kruisend verkeer tot stilstand, waar ze stapvoets - of langzamer - alsnog proberen de andere kant van het kruispunt te bereiken. Lukt dat niet, blijven ze staan om de boel te blokkeren voor de rest. In een tegenovergestelde situatie (d.w.z. wanneer het licht wel groen is, maar men niet aan moet rijden) zijn deze mensen ook vreselijk, maar daarover meer in deel [B].

6) mensen die de stoep als een extra rijbaan beschouwen

Het komt regelmatig voor dat de weg vol staat met scooters en auto's en misschien hier en daar een bus. Niemand kan erlangs - het verkeer staat werkelijk vast van stoep tot stoep. Betekent dat dat je moet wachten tot iedereen door kan rijden? Als je zojuist "nee" zei; gefeliciteerd, je bent klaar voor integratie in Hanoi! Natuurlijk hoef je niet te wachten, want we hebben de zojuist genoemde stoep nog. Eigenlijk is dat voor iets voor voetgangers, maar het aangezien het ook gebruikt wordt als een uitstalplaats voor waren en een parkeerplaats voor scooters, waarom niet ook als extra stukje straat? Race er lustig op los; voetgangers gaan wel aan de kant voor je, en zo niet, toeter dan maar eens flink. Je kunt direct door naar de kruising om je weer bij het gewone verkeer te voegen! Oh, als ik toch eens een flinke zak stenen had... ik zou ze één voor één naar de arrogante koppen gooien van de mensen die over de stoep rijden om de file te 'omzeilen' (lees: verergeren, want omdat ze zichzelf even verderop weer op de straat duwen, moeten alle anderen erachter nog langer wachten voor ze door kunnen rijden). Telkens als ik dit zie gebeuren, zorg ik dat ik mij met m'n eigen scooter bij de stoeprand kom zodat ik verderop kan voorkomen dat deze mensen van de stoep komen. Wat, wil je nu plots wel weer gebruik maken van de straat zoals normale mensen? Well, suck it! Pech, jij koos de stoep, dus daar mag je nou blijven ook. Ik zorg dat ik geen centimeter ruimte laat tussen mijn voorwiel en het achterwiel van degene voor mij, en als ze toch proberen ertussen te komen: claxoneren en gas geven. Dit overkomt mij regelmatig onderweg naar mijn werk, trouwens. Gelukkig maar dat ik dan dus op een scooter zit en niet over de stoep loop, of het zou wel eens slecht af kunnen lopen. Ik heb al éénmaal spontaan (niet bewust, het was een reflex, echt waar!) uitgehaald naar een klootzak die door rood reed toen ik de weg overstak. Bijna reed ie over m'n tenen, en bijna had ik 'm vol op z'n gezicht gemept. Dieptepunt voor geval nr.6: langs de weg waar ik dit regelmatig zie gebeuren, staat ook politie. Die kijkt alleen maar toe.

5) mensen die de rijbaan van tegemoet komend verkeer als hun eigen rijbaan beschouwen

Nu zitten we toch echt in gevaarlijk gebied: spookrijders. Ze doen het, gewoon omdat het kan. Als één weghelft een beetje weinig verkeer heeft, dan neemt de andere helft het als het ware in bruikleen. Vrij gevaarlijk wanneer je een auto in denkt te kunnen halen en plots iemand je op jouw weghelft tegemoet komt scheuren. Bijzonder frustrerend bovendien, omdat zo op sommige wegen verkeer in één richting helemaal dichtslibt. Het begint met één iemand die net over het midden van de weg gaat rijden. Dan volgt er nog iemand, of nog twee, die daarachter een klein beetje verder links rijden, en voor je 't weet neemt verkeer uit één richting de volledige weg in beslag. Mensen doen dit overigens ook wel als het wél druk is. Dus dan kan het zijn dat je naast twee of drie anderen rijdt (tegen het midden van de weg), en iemand van het tegemoet komend verkeer denkt een ander in te kunnen halen, terwijl jij geen mogelijkheid hebt om uit te wijken, waardoor je haast bij een frontale botsing betrokken bent. Al even erg is het wanneer jij degene bent die in het midden van je eigen weghelft rijdt met iemand links van je. Als een tegenligger dan iemand inhaalt, kun je er donder op zeggen dat degene naast je zonder om te kijken naar rechts uit zal wijken. Als je geluk hebt kun je zelf nog gauw je spiegels checken en afremmen/uitwijken, zo niet, dan wordt het stuurtje-knuffelen en hopen dat je niet omvalt. En over spiegels gesproken...

4, 3 & 2) mensen zonder spiegels, mensen die wel spiegels hebben maar ze niet gebruiken, en mensen die hun richtingaanwijzers niet (correct) gebruiken

Deze drie vallen een beetje in dezelfde groep, namelijk: mensen die absoluut geen *** geven om de veiligheid van zichzelf of anderen, en daarom nooit het idee hebben dat ze verkeerd bezig zijn wanneer ze zonder te kijken en/of zonder richting aan te geven drie rijbanen afsnijden om af te slaan. Bij verreweg de meeste bijna-ongelukken die ik heb gehad, waren dit soort gekken betrokken. Als deze types überhaupt omkijken (voor het andere verkeer is dit de enige manier om te zien wat ze van plan zijn), is dat vaak pas nadat zij zich inmiddels al op de volgende rijbaan hebben gemaneuvreerd.

                4) Mensen zonder spiegels: stom. Kijken nauwelijks naar wat er om hen heen gebeurt, want zij duidelijk zijn de belangrijkste persoon op de weg; waarom zou iemand anders hinder ondervinden van hun schitterende aanwezigheid? Dit zijn dezelfde mensen die haast altijd de lengte van hun voertuig zwaar onderschatten wanneer zij zich weer eens in een niet aanwezige open plek in de verkeersstroom willen proppen, en daardoor dus regelmatig andermans voorwiel schampen.

                3) Mensen die spiegels niet gebruiken: heel stom. Je hebt een kans om je wat veiliger te gedragen, maar in plaats daarvan richt je de spiegels op je eigen mooie gezichtje, zodat je je haar en/of dikke make-up kunt checken. In andere gevallen zijn de spiegels naar beneden/naar boven/naar elkaar gedraaid, zodat niemand er wat aan heeft, of zijn ze zo verrekte klein dat ze haast niets anders tot doel kunnen hebben dan decoratie.

                2) Mensen zonder richtingaanwijzers: val kapot. Ook deze mensen lijken ervan overtuigd dat iedereen zo telepatisch hoogbegaafd is dat ze wel aanvoelen wanneer zij af willen slaan en dus ook direct hen daarvoor de ruimte zullen bieden. Aan de andere kant hebben we de mensen die hun richtingaanwijzers constant aan laten staan terwijl ze links en rechts inhalen. Je kunt nooit weten of ze inderdaad af willen slaan, dus het enige wat je kunt doen is uit de buurt blijven. Als ze namelijk wél afslaan, doen ze dat zoals gezegd toch zonder te kijken, dus dan kun je er beter niet naast rijden.

1) mensen die 's nachts constant met groot licht rijden

Waarom is dit nummer 1? Groot licht is gevaarlijk, maar niet veel erger dan andere dingen op de lijst toch? Maar de lijst is niet zozeer een losse opsomming van verschillende ergernissen, maar meer een beschrijving van de eigenschappen van een gemiddelde Hanoiaanse weggebruiker, en is cumulatief. D.w.z. de mensen die met hun groot licht aan rijden maken zich vaak ook schuldig aan 10 t/m 2. Als een op zichzelf staand feit is groot licht echter al gevaarlijk genoeg. Je verblind je tegenligger. Wat het hier in Hanoi zo levensgevaarlijk maakt, is dat (al zou iemand verder perfect rijden) alle andere weggebruikers daarnaast dus ook allerlei idioot rijgedrag vertonen. Terwijl jij niets meer kunt zien vanwege de koplamp van die ene scooter (in werklijkheid 15 scooters en 2 auto's met groot licht, maar laten we het voor de situatieschets bij één houden), rijden er twee anderen mensen plots op jouw weghelft, wordt je ingehaald door een derde die niet schroomt om je af te snijden en wellicht steekt er tussendoor ook nog een voetganger over, want iedereen loopt hier over straat op het moment dat het hem/haar uitkomt - of er nu verkeer is of niet. Ook fietsers delen het wegdek, en ook zij kijken nauwelijks om voordat ze afslaan, geven sowieso nooit richting aan en hebben geen licht op hun fietsen. Daar komt nog bij dat de wegen in Hanoi vol kuilen zitten, waarvan sommigen nog best een aardig ongeluk op zouden kunnen leveren als je daar plots in rijdt. Kortom: 's nachts rijden is vreselijk.

Mensen met groot licht zijn de reden dat ik 's avonds liever een paar kilometer omrijd om een éénrichtingsweg te kunnen nemen. Dan word ik tenminste alleen verblind door de mensen die achter me rijden (zij die dus constant in mijn spiegels schijnen). Andere rijders stoort dit niet, omdat 97% van hen toch geen spiegels heeft of er niet in kijkt.  

Wat ik niet zo erg vind:

·         Mensen die zonder helm rijden. Ik vind het erg onverantwoord en gevaarlijk, maar als ze verongelukken heb ik met hen weinig medelijden. Meer met degene die de troep op moet ruimen, of de nabestaanden wellicht. Het is alleen wel vervelend dat de knulletjes zonder helm ook vaak belachelijk hard rijden en zigzaggen alsof ze een hitte-zoekende raket proberen te ontwijken. Moet je even rekening mee houden.

·         Mensen die met drie of vier+ mensen op één scooter zitten. Wederom, onverantwoord - als je verongelukt heb je mooi twee of drie extra levens op je naam staan - maar ik wind me er niet te veel over op. Gek genoeg dragen deze extra mensen ook vaak geen helm. Hm... is dat nu het lot tarten?


P.S. - Zie ook:
+ Een vergelijkbare indruk van het verkeer in poëzie-vorm! "De Spookrijdersballade"
    [externe link: Rotsblog]
+ Deel 2 van mijn geklaag: over verkeerssituaties en de politie.
+ Een rijbewijs halen in Hanoi is precies wat ik ervan verwacht. Belachelijk simpel.
    [externe link: the Word]